Վերջ տանք «Այս երկիրը երբեք երկիր չի դառնա» կարծրատիպին

ՀՀ Ազգային ժողովի հերթական նիստում քննարկվեց և ընդունվեց նորացված Ընտրական օրենսգիրքը: Հավատացեք, այն կարևոր քաղաքական գործընթաց է և, փառք Աստծո, ձեռք բերվեց լուրջ համաձայնությամբ: Վստահաբար կարող եմ ասել, որ հաջողությունը, կայունությունը, հզորությունը, բարեկեցությունը ստեղծվում են հարգանքով, միմյանց հավատալով և ոչ թե սրան-նրան երկրպագելով: Իսկ այսօրվա համաձայնությունը թույլ կտա մեզ հետագայում անկեղծ ծիծաղել և ուրախանալ մեր միասնությամբ և համերաշխությամբ: Իշխանության, ընդդիմության և հասարակության խոհեմ, առողջ մտքի շնորհիվ մենք ստեղծեցինք հաստատուն արժեք: Յուրաքանչյուր անձին հավասար իրավունքով մասնակցելու հնարավորություն երկրի հասարակական քաղաքական կյանքին:

Ընտրությունները պետք է անցնեն ազատ, արդար, թափանցիկ ընտրական օրենսդրության համաձայն, վստահության և հավատի մթնոլորտում: Վերջ տանք բամբասանքին, միմյանց չհավատալուն և չարախոսությանը, կեղծ չեզոքությանը: Ընտրություններին ընդառաջ բոլորս էլ ողջունում ենք նոր Ընտրական օրենսգրքի շուրջ Հայաստանի իշխանությունների, ընդդիմության և հասարակության միջև ձեռք բերված պայմանավորվածությունը, այն շատ ողջունելի ու կարևոր քայլ է: Ընտրական օրենսգրքի քննարկումներն անցան համատեղ ըմբռնման ձևաչափով, իշխող կոալիցիայի, ընդդիմության և քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչների մասնակցությամբ, շահագրգիռ քաղաքական ուժերի համագործակցությամբ, ապահովելով և բարձրացնելով ժողովրդի վստահությունը` գալիք 2017 թ. ընտրությունների համար կայուն և հուսալի պատվանդան ստեղծելով:
Սահմանադրական բարեփոխումները Հայաստանի պետական և ժողովրդավարական հաստատությունների ամրապնդման և առաջընթացի համար ռեալ պայմաններ են ստեղծել: Դրանք կարևոր են և անհրաժեշտ բովանդակային ու կառուցվածքային փոխհարաբերություններն իրականացնելու կառավարման մոդելում, ինքնակառավարման, դատավարական և օրենքի գերակայության ոլորտներում: Այդ գործընթացն ընթացել է միջազգային կազմակերպությունների հետ սերտ համագործակցությամբ: Փոփոխությունները համահունչ են միջազգային չափանիշներին ու մեր երկրի հանրության ցանկություններին առավել արձագանքող: Մնում է մենք չկառչենք հնացած կարծրատիպերից, բացառենք ընտրակեղծիքները և անվերապահորեն հավատանք, որ մենք կարող ենք և պետք է անցկացնենք ազատ, արդար, թափանցիկ և արժանահավատ ընտրություններ:

Ինչպես նշել է նախագահ Ս. Սարգսյանը, «նեղանալ, նեղսրտել չկա», զարմանալու և անակնկալի գալու ոչինչ չկա: Եկել է ժամանակը, մենք պետք է լավ ապրենք, ճիշտ ապրենք և այսուհետ «լավին» լավով հասնենք: Սիրենք միմյանց, որ Աստված էլ սիրի մեզ, սատարենք միմյանց, որ աշխարհն էլ հավատա և օգնի մեզ: Սակայն իշխանությունը չպետք է միայնակ կատարի ազատ, արդար թափանցիկ ընտրությունները: Վստահության համար ընտրողը պետք է գիտակցի, որ իր ձայնը կարևոր է, որ պետք է պահեն և պահպանվեն օրենքը, մեր մաքրամաքուր ավանդույթները: Մենք բոլորս պետք է ղեկավարվենք օրենքով, մեր ներքին համոզմունքով, մեր ժողովրդին հատուկ, մաքուր բարքերով և առողջ մտածողությամբ: Եթե սահմանադրական բարեփոխումների և նոր Ընտրական օրենսգրքի պահանջներին համապատասխան պահպանենք վստահությունը ընտրական գործընթացի նկատմամբ, ապա ընտրությունները կանցկացվեն պատշաճ, արդյունքները կլինեն հավաստի, մեր կամքին համահունչ: Իսկ հասարակությունը ժամանակին կտիրապետի քվեարկության արդյունքներին: Մեր նախնիները ասել են, որ մենք ձևավորվում ենք մեր մտքերից: Մենք դառնում ենք այն, ինչ մտածում ենք: Ստեղծվելիք վստահության մթնոլորտը և ընտրական գործընթացի պայմանները թույլ չեն տա որևէ մեկը կասկած կամ մտավախություն ունենա ընտրությունների արդարացի արդյունքների վերաբերյալ: Մենք կունենանք հասարակության բոլոր շերտերի կամքն արտահայտող խորհրդարան, որտեղ իրենց տեղը կգտնեն հիմնականում չվարկաբեկված, հմուտ, կիրթ, քաղաքավարի և պարկեշտ անձինք: Վաղուց, շատ վաղուց ասել են, որ եթե ուզում ես նավ կառուցել, պարտադիր չէ մարդկանց հավաքել, գործ անել, այլ պետք է մարդկանց իրազեկել, հավասար իրավունքներ ապահովել, վարակել անծայրածիր ծովը լիարժեք տեսնելու ձգտումով: Այդ դեպքում նրանք համատեղ կկառուցեն նավը։
ՀՀ Սահմանադրության 89-րդ հոդվածի 2-րդ կետի համաձայն՝ «Ազգային ժողովում Ընտրական օրենսգրքով սահմանված կարգով տեղեր են հատկացվում ազգային փոքրամասնությունների համար»:

Նշված նորմը իրագործելու համար ՀՀ Ընտրական օրենսգրքի 84-րդ հոդվածի 4-րդ կետում սահմանվում է, որ կուսակցության, կուսակցությունների դաշինքի համապետական ընտրական ցուցակի 2-րդ մասում ընդգրկվում են ընտրություններին նախորդող վերջին մարդահամարի տվյալներով` առավել մեծ թվով մշտական բնակություն ունեցող առաջին չորս ազգային փոքրամասնության ներկայացուցիչները: Ցուցակի 2-րդ մասում պետք է ընդգրկված լինի ոչ պակաս, քան երկու և ոչ ավելի, քան չորս ներկայացուցիչ: Քանի որ մենք ՀՀ-ում դեռևս չունենք կուսակցություններ, ուստի առաջարկեցինք, և կուսակցությունը կամ դաշինքը կորոշի համապետական ընտրական ցուցակի 2-րդ մասում ընդգրկված թեկնածուներին, հաշվի առնելով ազգային փոքրամասնությունների ՀԿ-ի դիրքորոշումը, կուսակցության և կուսակցության դաշինքի ընտրական ցուցակի 2-րդ մասում 1) 2) 3) 4) թվագրմամբ նշված յուրաքանչյուր ազգային փոքրամասնության ներկայացուցիչ պատգամավորի թեկնածուի վերաբերյալ:

Ընտրական օրենսգրքով ազգային փոքրամասնությունները պետք է ներկայացվեն բոլոր կուսակցությունների և դաշինքների ցուցակներում: Կարծում եմ՝ այդ նորմը պարտադիր պետք է լինի: Բայց հաշվի է առնվում, որ եթե կուսակցություններն «օբյեկտիվ» պատճառներով չեն կարող ազգային փոքրամասնության ներկայացուցիչներին ցուցակում ներկայացնել, ապա այն չպետք է «արգելի» կուսակցության կամ դաշինքի մասնակցությունն ընտրություններին: Միայն թե ազգային փոքրամասնությունների մանդատը չպետք է թափուր մնա: Եթե այդ խնդրահարույց հարցը լուծվի, ապա ազգային փոքրամասնությունները կունենան իրենց ներկայացուցիչը երկրի ներկայացուցչական մարմնում, ինչն արդեն առաջընթաց է: Այն օրենքով ամրագրում է ազգային փոքրամասնությունների գլխավոր հարցերից մեկը, մեր երկրում օրինաստեղծ գործունեությանը մասնակցելու իրավունքը, որը պետականություն չունեցող էթնիկ փոքրամասնությունների նկատմամբ մեր հանրապետության և հայ ժողովրդի առավել ուշադրության ապահովման երաշխիքն է: Այն անհրաժեշտություն է ազգային փոքրամասնությունների կարգավիճակից բխող հարաբերությունների կարգավորումն ապահովելու համար: Այս նորմի սահմանումը ժամանակի գնահատանքին է արժանի, և հավատացեք, այն մեկ անգամ ևս բարձրացնում է ազգային փոքրամասնությունների պատասխանատվությունը: Այն միայն օգնող, օժանդակող կարող է լինել, ոչ մի դեպքում խանգարող չէ, որի համար մենք մեր երախտագիտությունն ենք հայտնում մեր երկրի ղեկավարությանը, մեր ժողովրդին նման քաղաքական որոշում կայացնելու համար:
Այսօր քաղաքական դաշտում սահմանադրական բարեփոխումները, նոր ընտրությունները պահանջում են նոր քաղաքական մոտեցումներ: Ընտրական պրոցեսում փոփոխություններն առկա են մեր հանրային վստահությունը կյանքի կոչելու համար: Խորհրդարանական ընտրությունները պետք է արտացոլեն մեր ժողովրդի կամքը: Ազատ, արդար, թափանցիկ ընտրությունների անցկացումը մեր բոլորիս գերակա նպատակն է: Նոր ընտրական օրենսգիրքը ողջունելի և դրական գնահատանքի արժանի օրենսգիրք է: Չնայած առանց հանրության թեկուզ նվազագույն վստահության և հավատի ոչ մի օրենսդրական ակտ չի կարող աշխատել: Մշտապես պետք է կատարելագործվեն, որևէ խոչընդոտ չպետք է լինի: Հանրության հետ փոխադարձ կապը, անշուշտ, միայն ողջունելի և օգտակար է:

2015-ի սահմանադրական բարեփոխումների քաղաքական միջոցառումներով պայմանավորված մենք բոլորս պարտավոր ենք «աչքի լույսի պես» պահել մեր երկրի կայունությունը, հզորությունը, անվտանգությունը: Միասնական պայքարենք մեր երկրի տնտեսական ու քաղաքական բարեփոխումների համար: Անկախ դիրքից ու պաշտոնից, պատվով և արժանապատիվ կատարենք մեր առջև դրված խնդիրները, նորացված Սահմանադրության պահանջներին համապատասխան, առողջ մտածողությամբ, ժամանակակից ուղիով և արդյունավետությամբ: Համոզված եմ, որ սահմանադրական բարեփոխությունները, նաև նոր ընտրությունները պետք է շատ բան փոխեն մեր կյանքում, իսկ իշխանությունները նման քաղաքական կամք ունեն և ամեն ինչ կանեն, որ ժողովուրդը վստահ լինի իր ընտրության հարցում: Մեր վստահությունը, հավատը միայն հաջողություններ կբերեն մեզ, մեր հայրենիքին, ազատ, անկախ Հայաստանի Հանրապետությանը, վտանգներով լի այս աշխարհում: «Ժամանակն է՝ բոլորս պարզ տեսնենք մեր երկրում տնտեսական ու քաղաքական բարեփոխումների անհրաժեշտությունը, դրանք ինքնանպատակ չեն, այլ լավ Հայրենիք ունենալու, անվտանգ Հայրենիք ունենալու, սեփական հողի վրա հազարամյակներ ապրելու և արարելու նպատակով արված բարեփոխումներ են»,- նշում է նախագահ Ս. Սարգսյանը: Ժամանակն է միասնական ու պարզ տեսնելու և ընկալելու համաշխարհային գործընթացները, աշխարհում առկա խնդիրներին ի շահ մեր երկրի ընդառաջ գնալու ցանկությունն ու պատրաստակամությունը:

Խստորեն դատապարտենք տարբեր միջադեպերը, վերջ տանք բամբասանքներին և չարախոսությանը: Սահմանադրական բարեփոխումները, նոր Ընտրական օրենսգիրքը իրենց նորարարական մոտեցումներով կնպաստեն մեր Հայրենիքի կայունությանը, հզորությանը, խաղաղությանը, անվտանգությանը և բարեկեցությանը: Ամեն ինչ իր ճիշտ ժամանակն ունի, վստահենք միմյանց, միասին ուրախանանք մեր ձեռքբերումներով: Ես հավատում եմ մեր ժողովրդին, հավատում եմ, որ մենք ստեղծված ենք լավ, ճիշտ ու հավերժ ապրելու համար: Նոր Ընտրական օրենսգրքի ընդունումն ինքնանպատակ չէ: Մենք բոլորս պատասխանատու ենք մեր երկրի նոր Ընտրական օրենսգրքի նորմերի ճիշտ իրագործման համար: Փոխվում է սերունդը, բնականաբար, փոխվում է նաև հանրային վերաբերմունքը: Վերջ տանք «Այս երկիրը երբեք երկիր չի դառնա» կարծրատիպին:

Ամո ՇԱՐՈՅԱՆ
«Միդիա-Շանգալ» եզդիների ազգային միավորում ՀԿ խորհրդի նախագահ

Մեկնաբանություններ